Το έγκαυμα είναι μία από τις βαρύτερες τραυματικές κακώσεις που μπορεί να υποστεί ο άνθρωπος και για αυτό απαιτεί άμεση αντιμετώπιση από εξειδικευμένη ιατρική ομάδα.
Συχνά υποεκτιμάται και αυτό διότι δεν γνωρίζουμε ότι το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας, αποτελώντας το 16% του βάρους μας, και είναι υπεύθυνο για την διατήρηση της ομοιοστασίας μας. Το δέρμα αποτελεί φραγμό στην απώλεια θερμότητας, στην απώλεια ύδατος και ηλεκτρολυτών και αποτελεί κύριο φραγμό των μικροβίων.
Από τα ανωτέρω γίνεται σαφές ότι το έγκαυμα δεν αποτελεί μία επιφανειακή και εντοπισμένη βλάβη αλλά μία οντότητα που επηρεάζει όλον τον οργανισμό και τα όργανα του αποτελώντας στην πραγματικότητα μία νόσο (την εγκαυματική νόσο).
Μία άλλη παράμετρος που πρέπει να λάβουμε υπ' όψιν μας μιλώντας για έγκαυμα είναι ότι η επούλωση γίνεται με δημιουργία ουλών. Συχνά αυτές οι ουλές είναι δύσμορφες και ρικνωτικές προκαλώντας πέρα από το αποκρουστικό θέαμα και λειτουργικές διαταραχές. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι μία τέτοια νόσος, ανάλογα βέβαια και με τα χαρακτηριστικά της (έκταση, βάθος, ηλικία εγκαυματία κλπ) μπορεί να οδηγήσει από την πλήρη ίαση μέχρι τον θάνατο.
Στις ανεπτυγμένες κοινωνίες το 77% των εγκαυμάτων οφείλεται σε φλόγες, το 13% σε ζεστό νερό, το 5,1% σε εγκαύματα εξ επαφής, το 3% σε ηλεκτρικά εγκαύματα και το 1,9% σε χημικά εγκαύματα.
Το δέρμα αποτελείται από την επιδερμίδα και το χόριο και αυτά με την σειρά τους αποτελούνται από κυτταρικές στιβάδες. Η κατηγοριοποίηση των εγκαυμάτων βασίζεται στο επίπεδο της βλάβης στο δέρμα, δηλαδή το πόσο βαθιά στο δέρμα «έφθασε» ο αιτιολογικός παράγων. Έτσι έχουμε τα μερικού πάχους που με την σειρά τους χωρίζονται σε μερικού επιπολής και μερικού εν τω βάθει και τα ολικού πάχους. Το χόριο περιέχει επιθηλιακά κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την συνεχή ανανέωση και ανάπλαση του δέρματος. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στα μερικού πάχους εγκαύματα μπορεί να επουλωθούν μόνα τους, σε άλλοτε άλλο χρόνο, ανάλογα με το βάθος και εφόσον τα ζωντανά αυτά κύτταρα δεν καταστραφούν από αφυδάτωση ή επιμόλυνση . Στα ολικού πάχους εγκαύματα που υπάρχει καταστροφή όλων των επιθηλιακών κυττάρων η ίαση μπορεί να γίνει μόνο από τα επιθηλιακά κύτταρα των ορίων του εγκαύματος με πολύ αργούς ρυθμούς, πράγμα που σημαίνει ότι μάλλον θα χρειαστεί χειρουργική παρέμβαση και κάλυψη συνήθως με δερματικό μόσχευμα.
Στα θερμικά εγκαύματα το βάθος της βλάβης είναι συνάρτηση τόσο της θερμοκρασίας έκθεσης όσο και της χρονικής διάρκειας έκθεσης.
Ποιοί είναι οι παράγοντες που θα οδηγήσουν τον εγκαυματία σε εξειδικευμένο κέντρο;
- Εισπνοή καπνού, μονοξειδίου του άνθρακα ή τοξικών αναθυμιάσεων.
- Έγκαυμα > 10% της επιφανείας του σώματος σε ασθενείς < των 10 ετών και > των 50 ετών.
- Όλοι οι ασθενείς με έγκαυμα > 20%.
- Ολικού πάχους εγκαύματα >5%.
- Όλα τα εγκαύματα που περιλαμβάνουν πρόσωπο, χέρια, πόδια, περίνεο και γεννητικά όργανα.
- Συνοδά τραύματα.
- Ειδικοί κοινωνικοί λόγοι ( κακοποιημένο παιδί κλπ)
- Συνοδοί νόσοι.
Ποιοί είναι οι παράγοντες που δηλώνουν την βαρύτητα ενός εγκαύματος;
- Η έκταση της εγκαυματικής επιφάνειας.
- Το βάθος του εγκαύματος.
- Η ηλικία του ασθενούς.
- Ο αιτιολογικός παράγων.
- Κατάγματα ή άλλες συνοδοί κακώσεις.
- Συνοδοί νόσοι ( καρδιαγγειακά νοσήματα, νεφρικά ή μεταβολικά).
- Παχυσαρκία ή αλκοολισμός.
- Εάν το έγκαυμα έγινε σε κλειστό χώρο με αποτέλεσμα εισπνοή καπνού, μονοξειδίου του άνθρακα ή τοξικών αναθυμιάσεων.
Τρείς παράγοντες θέτουν σε κίνδυνο την ζωή του εγκαυματία. Αυτοί είναι το εισπνευστικό έγκαυμα, η εγκαυματική καταπληξία και η επιμόλυνση.
Αναφέρθηκε ανωτέρω ποια είναι τα σημεία εκείνα που θα μας οδηγήσουν στο νοσοκομείο. Μέχρι να πάμε όμως εκεί τι μπορούμε να κάνουμε (για θερμικά εγκαύματα);
- Αφαίρεση των ρούχων από την εγκαυματική επιφάνεια και
- Ξέπλυμα με κρύο νερό για 10 περίπου λεπτά.
